W dniu 14 lutego 2023 r. podczas sesji głosowane były m.in. projekty: zmian w uchwale budżetowej na rok 2023 oraz Wieloletnia Prognoza Finansowa na lata 2023-2036. Oba te dokumenty muszą być spójne ze sobą, by radni dokładnie wiedzieli co uchwalili. Jednak niektórym jest właściwie wszystko jedno, szczególnie przy wieloletnich prognozach.
Każda niemalże uchwała budżetowa budzi wśród radnych miejskich wiele emocji. Można dyskutować, obwiniać innych o złe jej przygotowanie, a burmistrza o to, że wpisał do uchwały co chciał i teraz „każe” głosować. Nie inaczej było i tym razem, choć różnica polegała na tym, że radni mieli naprawić przyjętą przez siebie uchwałę, w sprawie której kolegium RIO wszczęło postępowanie nadzorczy, gdyż jej zapisy są niezgodne z prawem. A to na skutek zmian, jakie beztrosko wnosili radni podczas modelowanie finansów miasta według własnego uznania. RIO nakazało doprowadzić uchwałę budżetową zgodnie z wytycznymi do stanu nadającego się do akceptacji w terminie do 24 lutego. Ostrzegło, że jeśli rada miasta Pionki nie naprawi budżetu, to zrobią to sami. Podjętą 28 grudnia uchwałę WPF kolegium izby obrachunkowej od razu uznało za nieważną.
Dwa projekty uchwał: budżetowa i WPF, zostały przygotowane przez skarbnik miasta na wtorkową sesję. Podczas posiedzenia komisji, ale także na sesji, skarbnik wyjaśniała radnym, że wykonała zapisy w projektach uchwał zgodnie z rozstrzygnięciem RIO. Wiceburmistrz zaapelowała do radnych w sprawie podjęcia przygotowanych zmian:
– Chciałabym zwrócić się do państwa radnych z prośbą, w imieniu pana burmistrza Roberta Kowalczyka o to, abyście byli rozważni i rozsądni w podejmowaniu tych zmian do uchwały budżetowej, ponieważ uważamy, że stać miasto na to, abyśmy sami uchwalili ten budżet – mówiła Kamila Kaczorowska dodając, że chodzi o to, by zewnętrzny organ nie decydował o kształcie budżetu i nie dysponował środkami pieniężnymi miasta. – Tylko żebyście wy, radni podjęli tę decyzję i projekt uchwały ze zmianami, które zaproponowaliśmy. Są to zmiany, które wyczerpują wszystkie zalecenia i zastrzeżenia, które RIO wniosło w swojej uchwale (…). Mam nadzieję, że co niektórzy radni zapoznali się z tym rozstrzygnięciem i wiedzą jakie to niesie za sobą konsekwencje. A będzie to niosło konsekwencje związane z tym, że żadne inwestycje w mieście nie będą mogły być realizowane.
Dodała również, że brak podjęcia uchwały sporządzonej zgodnie z rozstrzygnięciem kolegium RIO spowoduje nie tylko to, że budżet miasta nie zostanie zaakceptowany przez izbę, ale również zablokowana zostanie możliwość wpisania w trakcie roku pomocy finansowej dla powiatu na budowę szpitala, o czym radni gorliwie dyskutowali z wiceburmistrz i skarbnik miasta podczas poniedziałkowego posiedzenia komisji budżetu. Jednak radni miejscy postanowili, że mimo wyjaśnień oraz rozstrzygnięcia RIO, znów przemodelują budżet wg własnego uznania i rozpoczęli festiwal nowych wniosków do uchwały budżetowej, w tym także o pomocy dla powiatu na budowę szpitala.
Skarbnik miasta wraz z projektem uchwały budżetowej, przedłożyła radnym projekt WPF wynikający wprost z projektu budżetu. Po zmianach jakich dokonali radni, WPF stała się jedynie zapisanymi kartkami papieru. By móc głosować prognozę finansową, trzeba było dokonać wyliczeń oraz nanieść wszelkie poprawki wynikające wprost ze złożonych wniosków przez część radnych. Opcję „na skróty” wybrał jednak przewodniczący rady, który rozpoczął głosowanie nad przyjęciem „WPF wraz z autopoprawką i zamianami przyjętymi przez radę miasta Pionki zgodnie z uchwałą nr 2 w sprawie zmian w uchwale budżetowej na rok 2023”. Dla Regionalnej Izby Obrachunkowej tak przyjęta uchwała nie ma żadnej wartości, gdyż radni przegłosowali coś, co nijak ma się do faktycznego stanu. Poprzez wprowadzenie licznych poprawek do budżetu, radni automatycznie spowodowali zmiany w tabelach WPF, także dotyczące poziomu wymaganych prawem wskaźników. Niestety, ale od lat radni miejscy (tej i poprzednich kadencji) wieloletnim prognozom nie poświęcali zbyt wiele czasu i właściwie niechętnie debatowali nad ich zapisami. Być może przeraża ich ilość pozycji w tabelach i nie potrafią odczytać z nich właściwych danych? Na wtorkowej sesji, podobnie jak w grudniu, nikt ze składu rady nie zabrał głosu w dyskusji nad uchwałą dot. WPF.
Nim jednak radni w ogóle rozpoczęli jakiekolwiek głosowanie uchwał dot. budżetu miasta, przewodniczący rady zapytał:
– Czy pani skarbnik chce w tej chwili przygotować autopoprawkę? Jaki czas jest potrzebny? Czy głosujemy wraz z autopoprawką projekt nr 2 i wprowadzonymi zmianami w postaci wniosków radnych?
Skarbnik miasta nie decyduje o tym, co chcą głosować radni. Taką decyzję powinni podjąć sami i skarbnik odpowiedziała: „to jest wola państwa radnych”. Gdyby radni uznali, że chcą mieć przed sobą projekt uchwały zawierający ich wnioski i kwoty z nich wynikające, to taki dokument zostałby przygotowany. Przewodniczący Maślanek uznał jednak, że od razu należy przystąpić do głosowania, choć kształt uchwały uległ przecież zmianom. Nie przeszkadzało to tym radnym, którzy jako „rozsądni i rozważni” oddali swoje głosy za przyjęciem niepoprawionej uchwały: Abramowicz, Bińkowski, Grzywacz, Kobylas, Łyżwa, Maślanek, Pacan, Wierzycka i Wydmuch. Przeciwni takiemu podejściu byli radni: Belowski, Jaroszek, Nowak, Panufnik i Wąsik (radny Szałabaj był nieobecny na sesji), którzy uznali, że nie będą głosowali dokumentu, który z góry wiadomo, że zostanie odrzucony przez kolegium RIO, gdyż nie wypełnia zaleceń.
– Dziękuję wszystkim państwu radnym, którzy dostrzegli potrzeby mieszkańców – głos zabrał przewodniczący rady. – Myślę, że nic takiego się nie stanie, jak tu organ wykonawczy wieszczył czy też starał się nam przekazać. Poczekajmy co zrobi organ, który sprawuje kontrolę, czyli regionalna izba obrachunkowa. Decyzja w tej chwili jest rady miasta Pionki.
RIO już poinformowało co zrobi:
Kolejnym projektem do podjęcia był całkiem nowy dokument Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2023-2036, bo poprzedni został w całości odrzucony przez RIO.
– Teraz nie wiem co mam przedstawić państwu, bo projekt jaki przedłożyłam jest w tej chwili całkowicie nieaktualny – głos zabrała skarbnik miasta, bo WPF złożona na sesję była ściśle skorelowana z uchwałą budżetową, którą przecież radni całkowicie pozmieniali. – W związku z tym projekt w sprawie WPF zostanie uaktualniony do uchwały budżetowej.
Przewodniczący odczytał uchwałę RIO z dnia 31 stycznia 2023 r. w sprawie orzeczenia nieważności uchwały rady miasta Pionki z dn. 28 grudnia 2022 r. w spr. WPF na lata 2023-2036. Zgodnie z art. 229 ustawy o finansach publicznych wartości przyjęte w wieloletniej prognozie powinny być zgodne co najmniej w zakresie wyniku budżetu i związanych z nim kwot przychodów oraz długu jednostki samorządu terytorialnego. Nieprawidłowości, jakie wystąpiły w uchwale budżetowej świadczą o braku spełnienia wymogów wynikających z art. 229 ustawy o finansach.
RIO stwierdziło, że jedną z zasad finansów publicznych jest to, że podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego w danym roku budżetowym jest uchwała budżetowa. Zapewnienie zgodności między uchwałą budżetową i uchwałą w sprawie wieloletniej prognozy finansowej świadczy o wypełnieniu jednej z podstawowych zasad dotyczących finansów publicznych, a mianowicie jawności gospodarki finansowej.
W dyskusji nad projektem uchwały o WPF, tej niespójnej już z niczym, spośród 13 obecnych na sali, głos zabrał jedynie Grzegorz Wąsik:
– W tym momencie to w zasadzie nie wiadomo nad czym my głosujemy dlatego, że wszystkie te wskaźniki uległy zmianie w związku z tymi poprawkami, które zostały wprowadzone. Wskaźniki zawarte w projekcie WPF nie są spójne z przyjętym przed chwilą budżetem. Nie wiem nad czym my mamy w tym momencie głosować.
Radny Maślanek, zamiast odpowiedzieć na wątpliwości Grzegorza Wąsika, poprosił skarbnik o udzielenie odpowiedzi.
– Nie wiem co mam odpowiedzieć panu radnemu – odparła Beata Pietrus. – Należałoby w tej chwili nanieść wszystkie zmiany do programu, który wylicza wskaźniki i powiedzieć o tym, jak to wszystko będzie się kształtowało w wieloletniej prognozie, nie tyle w roku 2023, co w latach kolejnych.
Przewodniczący mógł ogłosić przerwę w obradach, by skarbnik miała możliwość przygotowania nowych dokumentów, zgodnych z przyjętymi wnioskami radnych, czyli: 500 tys. zł na szpital powiatowy (Iwona Wydmuch), 150 tys. zł na budowę ulic Celulozy i Ciepłowniczej (Wojciech Maślanek), 50 tys. zł na budowę ul. T. Kościuszki (Wioletta Grzywacz), 300 tys. zł na budowę ul. Nowej (Tomasz Łyżwa) i 90 tys. zł na działalność KS Proch (Krzysztof Bińkowski), które znacząco zmieniły pozycje w budżecie. Pieniądze na te zadania radni „wzięli” z wolnych środków, których w budżecie nie ma, a więc powiększyli deficyt miasta i pozostawili go bez pokrycia.
– Ja chciałbym w tym momencie jeszcze raz zaapelować naprawdę o współpracę pomiędzy organami, szczególnie mi tu chodzi o organ wykonawczy. Apeluję naprawdę o uwagę przy przygotowywaniu do podpisu przez przewodniczącego rady uchwał i naprawdę wnikliwym sprawdzeniu, żeby nikt, żeby regionalna izba obrachunkowa czegoś, czegoś, jakiejś niezamierzonej czy omyłki nie wychwyciła – powiedział radny Maślanek. Uchwały podejmują radni miejscy, więc do nich na początku sesji apelowały wiceburmistrz i skarbnik, by rozważnie i rozsądnie podeszli do projektów przygotowanych uchwał oraz rozstrzygnięcia nadzorczego RIO. Jednak 9 radnych uznało, że wiedzą lepiej, ale nie trudno o przypuszczenie, że RIO tak przyjęte uchwały odrzuci. – A będziemy, a będziemy głosowali, już mówię, już mówię nad czym, nad projektem uchwały nr 3 w spr. WPF na lata 2023-2036 wraz ze zmianami wprowadzonymi w uchwale nr 2, którą podjęliśmy przed chwilą, czyli z autopoprawką i z wnioskami przyjętymi przez wysoką radę. Czy ktoś z państwa radnych jeszcze chciałby zabrać głos? Nie widzę. Zamykam dyskusję.
„Wysoka rada”, a właściwie ośmiu radnych zagłosowało za przyjęciem uchwały, choć nie znają wartości wskaźników jakie dopiero zostaną wyliczone. Radni: Abramowicz, Bińkowski, Grzywacz, Kobylas, Łyżwa, Maślanek, Pacan i Wydmuch podjęli decyzję w sprawie przyjęcia dokumentu w którym większość pozycji w chwili głosowania nie była nikomu znana. Na zakończenie Wojciech Maślanek podziękował radnym „za udział i merytoryczne wypowiedzi”.
Teraz ruch po stronie Regionalnej Izby Obrachunkowej, której zaleceń, zdaniem niektórych radnych, rada jednak nie wykonała, więc muszą liczyć się z tym, że za kilkanaście dni RIO prześle ostateczną decyzję.
